Tarımda kiralama modeline tepki: ‘Çiftçi dışlanıyor, toprak şirketlere gidiyor’
Cumhuriyet Halk Partisi Tarım Politikaları’ndan Sorumlu Genel Lider Yardımcısı Erhan Adem, tarım yerlerinin kiralanmasına ait uygulamaya sert tenkitlerde bulundu. Adem, uygulamanın mahallî şartları dikkate almayan, kontrolsüz ve türel olarak problemli olduğunu söyledi.
MERKEZİ PLANLAMA MASA BAŞINDA OLMAZ
Kiralanan topraklarda yapılacak üretim tipinin Bakanlık tarafından belirlenecek olmasını eleştiren Adem, “Her bölgenin kendine has toprak yapısı, iklim şartları ve pazar dinamikleri var. Ankara’dan eser dayatmak, çiftçiyi üretimden uzaklaştırmak demektir. Mahallî üreticinin tecrübesi göz arkası edilirse bu model daha başlamadan çöker” dedi.
DENETİM KELAMDA KALIR
Kiralayanın araziyi gayesi dışında kullanmaması için verilen kontrol kelamının alanda uygulanamayacağını belirten Adem, “Tarım vilayet ve ilçe müdürlüklerinde kontrol yapacak mühendis sayısı yetersiz. Lojistik altyapı eksik. Bu kurallarda tesirli takip mümkün değil. ‘Denetleyeceğiz’ kelamı kâğıt üstünde kalır” diye konuştu.
TARIM TECRÜBESİ OLMAYAN STK’LAR NASIL ÜRETECEK?
STK’lar ve meslek odalarının öncelikli kiracı kümesine alınmasına da değinen Adem, “Tarım sırf tohum atmakla yapılmaz. Bilgi, tecrübe ve yıl uzunluğu takip ister. Ziraî kapasitesi olmayan yapılar bu işi üstlenirse toprak heba olur” sözlerini kullandı.
ARAZİ SAHİBİ TAKVİYE DIŞI KALIYOR
Kiralayan kişinin dayanak alırken, arazi sahibinin dışarda bırakılmasının hak kaybı olduğunu vurgulayan Adem, “Birçok köylü maliyetleri karşılayamadığı için ekemiyor. Devlet bu şahıslara takviye verse tarım yapılmaya devam ederdi. Asıl sahipleri dışlamak toplumsal adalete aykırıdır” dedi.
HİSSELİ TOPRAKLARDA HUKUKSAL SORUNLAR
Miras yoluyla paylı toprakların birçoklarında tüm hissedar onayı olmadan kiralama yapılamayacağını hatırlatan Adem, “Bu gerçeği görmezden gelmek, uygulamayı tıkayacaktır. Yasal taban sağlam değilse, sürdürülebilirlik de yoktur” diye konuştu.
ASIL ÇİFTÇİ DESTEKLENMEDEN OLMAZ
Maliyetler nedeniyle ekilemeyen toprakların öteki birine verilmesini eleştiren Adem, “Bugünkü maliyetlerle üretim yapamayan çiftçiyi desteklemek yerine toprağı diğerine vermek tahlil değil. Mazot, gübre, ilaç ve sulama maliyetleri bu kadar yüksekken diğeri nasıl kâr edecek?” dedi.
KÖYLÜ SÜRECE DAİR HİÇBİR ŞEY BİLMİYOR
Çiftçilerin uygulama hakkında bilgilendirilmediğini söz eden Adem, “Köylü tarlasını nasıl kiralayacağını, ne üreteceğini bilmiyor. Alanda bilgilendirme yapılmadan bu uygulamanın muvaffakiyet bahtı yok” halinde konuştu.
“GERÇEKÇİ BİR SİYASET DEĞİL”
Sonuç olarak bu modeli üretimden kopmuş köylünün yerine diğerlerini koyan, mülkiyet sıkıntılarını çözemeyen, kontrolden uzak, hukuksal olarak sıkıntılı bir uygulama olarak gördüklerini söyleyen Adem, “Türkiye’nin toprağa ve üreticiye sahip çıkan, iştirakçi, şeffaf ve yerinden yönetilen bir tarım siyasetine gereksinimi var” dedi.
“TARIM VE BESİN ŞİRKETLERİN ELİNE GEÇİYOR”
Çiftçiler Sendikası (Çiftçi-Sen) Genel Başkanı Ali Bülent Erdem, Türkiye tarım siyasetini ve “ekilmeyen toprakların kiraya verilmesi” uygulamasını sert sözlerle eleştirdi. Fazilet, neoliberal siyasetlerin küçük çiftçiyi bitirme noktasına getirdiğini söyledi.
KAPİTALİST SİSTEMİN DAYATMASIYLA TARIM DÖNÜŞTÜRÜLDÜ
İkinci Dünya Savaşı sonrası ABD öncülüğünde kurulan kapitalist sistemin, ülkelerin ziraî üretimlerini endüstriyel üretim üslubuna dönüştürdüğünü hatırlatan Fazilet, “Amaç üretimi artırmak, kırsalı pazara açmak ve ekilebilir alanları genişletmekti. Bu hedefle kurumlar oluşturuldu, mevcut kurumlar tekrar yapılandırıldı” dedi.
NEOLİBERAL SİYASETLER ÇİFTÇİYİ VURDU
1970’lerin ikinci yarısından itibaren neoliberal siyasetlerin IMF, Dünya Bankası ve milletlerarası mutabakatlar yoluyla dayatıldığını belirten Fazilet, “Türkiye 24 Ocak kararlarıyla bu sürece girdi, 12 Eylül askeri darbesiyle bu siyasetler tam manasıyla hayata geçirildi. Küçük çiftçiler bu tahribattan en ağır darbeyi aldı” diye konuştu.
DTÖ KURULDU, KÜÇÜK ÇİFTÇİ EZİLDİ
1995’te GATT’ın Dünya Ticaret Örgütü’ne dönüşmesiyle ziraî üretim ve ticaretin liberalize edildiğini vurgulayan Fazilet, “Birkaç tarım ve besin şirketi memleketler arası hür piyasada inhisar fiyatlar uygulamaya başladı. Küçük çiftçiler maliyetlerini bile karşılayamaz duruma geldi, iflas etti” sözlerini kullandı.
DEVLET TARIMDAN ÇEKİLDİ
Liberal tarım siyasetleriyle çiftçilere dayanak veren bütün ziraî yapıların kaldırıldığını ya da işlevsizleştirildiğini belirten Fazilet, “Küçük çiftçiler şirketlerle baş başa bırakıldı. Alınan her karar şirketlerin önünü açtı, tarım şirketleştirildi” dedi.
EKİLMEYEN TOPRAKLARIN KİRAYA VERİLMESİ SORUNLUDUR
“Devlet artık de ekilmeyen toprakları kiraya vereceğini söylüyor” diyen Fazilet, “Uygulamanın nasıl olacağı bilinmiyor. Üreticiler bu hususta bilgilendirilmedi. Bu toprakları kim kiralayacak, sonra kim sahiplenecek? Şirketlerin eline geçen ziraî üretimin yanına topraklar da mı eklenecek?” diye sordu.
ÇÖZÜM: ÇİFTÇİYİ KENDİ TOPRAĞINDA TUTMAK
Üretimi artırmanın yolunun çiftçiyi kendi toprağında tutmak olduğunu söyleyen Fazilet, “Tarım siyaseti değiştirilerek çiftçiye her türlü dayanak verilmeli. Kooperatifçilik yasası demokratik hale getirilmeli. Şirketlerin eline tarım ve besinin geçmesi, halkın ve ülkenin elinden besinin çıkması demektir” dedi.
