Next Sosyal’de ‘Mastodon’ krizi: ‘Yerli’ mi, değil mi?
Global Voices’ın haberine nazaran, Türkiye’nin yeni toplumsal medya platformu ‘Next Sosyal’, 28 Temmuz’da TEKNOFEST öncesi kamuoyuna tanıtıldı. “Reklamsız ve tacizsiz” bir tecrübe sunduğu söylenen platform, ‘ilk yerli toplumsal medya ağı’ olarak lanse edildi ve kısa müddette 500 bin kullanıcıya ulaştı. Fakat bu ‘yerlilik’ savı, süratle sorgulanmaya başladı.
Platformun aslında sıfırdan geliştirilmiş bir yazılım olmadığı, açık kaynak kodlu toplumsal medya ağı Mastodon üzerine kurulduğu ortaya çıktı. Sitenin kendisi de bu durumu teyit ederek, “sosyal.teknofest.app, TEKNOFEST girişimcileri tarafından geliştirilen açık kaynak Mastodon tabanlı bir platformdur” açıklamasını yaptı.
BAKANLIK VE BAYKAR’DAN DAYANAK İLETİLERİ
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Teknoloji Genel Müdürü Sadullah Uzun, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda platformun muvaffakiyetini övdü ve “Next Toplumsal’ın farkı burada! Beşerler merak ediyor, kesimi olmak istiyor ve platforma akın ediyor” dedi.
Uzun, bu ilgiyi ‘gençliğin ağabeyi Selçuk’ olarak nitelediği Selçuk Bayraktar’a bağladı.
Bayraktar, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın damadı ve TEKNOFEST’in yüzü, platformun açıldığı gün şahsi X hesabından projeyi duyurdu.
MASTODON: LİSANS KURALLARIMIZ İHLAL EDİLDİ
Ancak tıpkı gün Mastodon’un resmi hesabı Bayraktar’ın gönderisine karşılık vererek duruma müdahil oldu. Mastodon Bağlantı Yöneticisi Andy Piper, Global Voices’a yaptığı açıklamada, platformun kurallarına uyulmadığını belirtti. Piper’a nazaran, Mastodon grubu 8 Temmuz’dan bu yana proje sahipleriyle bağlantıya geçmeye çalıştı; lakin e-postaları karşılıksız kaldı.
hello, please contact us via direct message.
— Mastodon (@Mastodon@mastodon.social) (@joinmastodon) July 29, 2025
Mastodon’un kurucusu Eugen Rochko ise 30 Temmuz’da yaptığı açıklamada, “Next Sosyal’in Mastodon kodlarını lisans şartlarına uymadan kullandığını ve gerekli temasların başlatıldığını” duyurdu.
LİSANS KOŞULU AÇIK: KOD PAYLAŞIMI ZORUNLU
Mastodon yazılımı, GNU Affero General Public License (AGPL) kapsamında lisanslı. Bu lisansa nazaran, bir açık kaynak yazılımı değiştirip internet üzerinden kullanıcılarla paylaşırsanız, değiştirilen sürümün kaynak kodunu da erişilebilir kılmak zorundasınız. Piper, Next Toplumsal’ın arayüzünde Mastodon’a dair referansların kaldırıldığını, taşınabilir uygulamaların da Mastodon’un koduna dayandığını söyledi.
‘YERLİ VE MİLLİ’ TARTIŞMALARI TEKRAR ALEVLENDİ
Bu gelişmeler, Türkiye’de daha evvel ‘yerli’ olarak tanıtılan lakin yabancı açık kaynak altyapı kullanan başka projeleri de tekrar gündeme getirdi. Gazeteci Füsun Nebil, Turkcell’in YAANİ arama motoru ve PTT Messenger üzere projelerin benzeri halde hazır altyapılarla geliştirildiğini hatırlattı: “Özetle, ismi ‘Next’ olsa da, TEKNOFEST markasıyla duyurulsa da, bu platform ne yerli üretimdir ne de ulusal yazılımdır.”
Üstelik Bayraktar’ın platform kamuoyuna açılmadan evvel, 4 Temmuz’daki bir paylaşımında uygulamanın Mastodon temelli olduğunu zati açıkça tabir etmiş olması, neden kamuoyuna ‘sıfırdan geliştirilen yerli uygulama’ izlenimi verildiğini sorgulattı.
Piper, son olarak Next Sosyal’in yöneticileriyle sonunda irtibat kurduklarını ve lisans yükümlülüklerine uyacaklarına dair kelam aldıklarını açıkladı. Kodların paylaşılmasının ve sorunun birkaç gün içinde çözülmesinin beklendiğini de ekledi.
