Patronlar krizden çıkış için gözünü işçiye dikti: Faturayı emekçiye kesecekler
TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, emek ağır sektörlerin sıkıntı durumda olduğunu belirterek, tekstil/hazır giysi, deri/ayakkabı ve mobilya başta olmak üzere bazı sektörlere ek takviyeler verilmesini istedi. Hisarcıklıoğlu, “Pandemi döneminde olduğu üzere kolaylaştırılmış kısa çalışma ödeneği yine devreye alınmalı” dedi. Lakin “kısa çalışma” önerisi işçilerin daha az fiyat almaları, sigorta primlerinin bir süre ödenmemesi üzere sıkıntılı düzenlemeler içeriyor.
ŞARTLAR VAR
İşsizlik Sigortası Yasası’na göre, kısa çalışma yaptırılabilmesi için, “genel ekonomik, sektörel yahut bölgesel kriz, genel salgın ile zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin süreksiz olarak kıymetli ölçüde azaltılması yahut işyerinde faaliyetin büsbütün yahut kısmen geçici olarak durdurulması” şartları gerekiyor.
ÜCRET FONDAN
Kısa çalışma halinde işçinin fiyatı de işveren tarafından değil İşsizlik Sigortası Fonu’ndan ödeniyor. Bu fon sigortalının prime temel aylık brüt kazancı üzerinden hesaplanan yüzde 2 işveren, yüzde 1 işçi ve yüzde 1 devlet payı gelirlerinden oluşuyor. İşçinin işsiz kaldığında aldığı işsizlik ödeneği de bu fondan ödeniyor. Ayrıca işçinin kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilmesi için de şartlar var. Sigortalının kısa çalışma ödeneğine hak kazanabilmesi için, kısa çalışma başlama tarihinden önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olması ve son üç yılda en az 450 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olması gerekiyor.
ÜCRET DÜŞÜYOR
Kısa çalışmada işçinin fiyatı de düşüyor. Günlük kısa çalışma ödeneği; sigortalının son oniki aylık prime temel kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde 60’ı üzerinden hesaplanıyor. Bu formda hesaplanan kısa çalışma ödeneği ölçüsü, 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık taban ücretin brüt tutarının yüzde 150’sini geçemiyor. Ayrıca kısa çalışma ödeneğinden damga vergisi de kesiliyor.
ÖDENEĞİ ETKİLİYOR
Kısa çalışma ödeneği olarak ödenen mühletler, kısa çalışma başlama tarihinden itibaren 3 yıl içindeki hizmet akdi fesihlerine istinaden yapılacak işsizlik ödeneği ödemelerine ilişkin hak sahipliği sürelerinden de düşülür. Yani işçi işsiz kaldığında bir süre işsizlik ödeneği de alamıyor. Bunun dışında kısa çalışma döneminde işçinin yalnızca sağlık hakkından yararlanabilmesi için genel sağlık sigortası primleri yatırılıyor. Onun dışındaki emekliliğe tesir eden prim ödemeleri de askıya alınıyor.
