İktidar buğdayda düşük rakamı sessiz sedasız ‘basın açıklaması’ ile duyurdu: Çiftçiye yine hüsran
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın internet sitesinde yer alan açıklamada, hububat hasadının mayıs ayında lokal olarak başladığı, bugün itibariyle ülke genelinde yaklaşık yüzde 2 düzeylerinde olduğu belirtildi. Hasadını yapan üreticilere depolama imkanı sağlamak maksadıyla Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) tarafından 12 Mayıs’tan itibaren üreticilerin ÇKS’de kayıtlı buğday ve arpa eserlerinin taahhütname karşılığı teslim alınmaya başlandığı bildirildi. TMO’nun, 600’ün üzerindeki noktada hububat alımı yapacağına işaret edilerek, 2025 yılı TMO hububat alım fiyatları ton başına şöyle açıklandı: Makarnalık buğdayda 13 bin 500 TL, ekmeklik buğdayda 13 bin 500 TL, arpada 11 bin TL.
Açıklamada, evvelki yıllarda uygulanan mazot-gübre dayanağının, yeni destekleme modelinde “temel destek” ve üretim planlamasına uyulursa “planlı üretim desteği” olarak uygulanacağı bildirildi. Sertifikalı tohum kullananlar için ek dayanağın, yeni modelde de tıpkı biçimde verileceği kaydedildi. Açıklanan fiyatlara ek olarak üreticilere temel takviye, planlı üretim dayanağı ve sertifikalı tohum kullanım dayanağı olmak üzere (ortalama randıman dikkate alınarak) ton başına toplam 2 bin 520 TL takviye ödemesi yapılacağı belirtildi. Böylelikle dayanaklarla birlikte üreticilerin eline toplamda, ekmeklik ve makarnalık buğday için 16 bin 20 TL/ton, arpa için ise 13 bin 520 TL/ton geçmiş olacağı kaydedildi. Eser bedeli ödemelerinin, eser teslimatının akabinde 30 gün içerisinde üreticilerin banka hesaplarına yatırılacağı lisana getirildi.
MALİYETİN ALTINDA
Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Baki Remzi Suiçmez, birinci kere ekmeklik ve makarnalık buğday fiyatlarının eşitlendiğini söyledi. Olağanda makarnalık buğdayda alım fiyatının fazla, ekmeklik buğdayda düşük olduğuna işaret eden Suiçmez, “Bu yıl buğdayda 18 milyon ton civarlarında rekolte bekleniyor. 20 milyon tonun altında olduğunda buğdayda yetersizlik gündeme gelecek. Yetersiz dayanaklar ve iklimin de tesiri ile rekolte azılışı var” dedi. Suiçmez, kuru alanda üretim yapan üreticilerin ziyan edeceklerini, sulu alanda üretim yapan üreticilerin de lakin maliyetlerini kurtarabileceklerini söyledi.
19 LİRA OLMALIYDI
Suiçmez, kendi tahlillerine nazaran maliyetin 16 lira olduğunu, alım fiyatının da 19 lira olarak açıklanması gerektiğini, halbuki 13.5 lirada kaldığını vurguladı.
‘ALGI YÖNETİMİ’
Buğdayda bu yıl 3 yıllık planlamaya geçildiği için 2026’da ödenecek dayanağın de sayının içine “giydirildiğine” işaret eden Suiçmez, şöyle devam etti:
“Enflasyonun daima artığı bir ortamda buğdayda verilen fiyatlar üretici için sorun. 2026’da ödenecek takviyenin de bunun içine katılması ise yalnızca algı idaresi. Üreticiyi korumak yerine tekrar yurtdışından buğday getirecek olan ithalatçı, tüccar, sanayicilerin beklentisini karşılayan bir fiyat gündeme geldi. Piyasada daha yüksek sayı olduğundan TMO bu sayısı hiç açıklamasa da olurdu.”
Suiçmez, açıklanan sayının enflasyonun altında olduğunu, yeniden dışarıdan buğday ithal edilmek zorunda kalınacağını vurguladı. Sayının “çiftçilerin tarlasını ekmeme” kararı almasını gündeme getireceğini belirten Suiçmez, bunun da “dışa bağımlılığın bilerek devam ettirilmesi” manasına geldiğini kaydetti.
‘ALLAYIP PULLUYORLAR’
Türkiye Ziraatçılar Derneği Genel Başkanı Hüseyin Demirtaş, tarlayı kiralayan bir üreticinin bu fiyattan kâr edemeyeceğini söyledi. Ton başına 2 bin 520 lira takviyenin de bir yıl sonra ödendiğine işaret eden Demirtaş, “16 bin 20 lirayı çabucak ödese üretici üretimden çekilmez. Lakin bunu bir yıl sonra verecekler. Artık allayıp pullayıp açıklıyorlar. Bu aslında çiftçinin hakkı. Bir yıl sonra ödenecek takviye, takviye sayılmaz. Bir yıl sonra aslında bu paranın kıymeti düşecek. TMO ziyadesiyle ithalat yaptı. Depolar dolu. Umarım buğday çiftçinin elinde kalmaz” dedi.
CHP’DEN 4 TEKLİF: ‘DERHAL REVİZE EDİLSİN’
CHP Genel Lider Yardımcısı Erhan Adem, ivedilikle yapılması gerekenleri sıraladı. Buğday alım fiyatının şimdiki üretim maliyetleri ve çiftçinin insanca yaşayabileceği bir gelir düzeyi dikkate alınarak derhal revize edilmesini isteyen Adem, şunları kaydetti:
“TMO’nun çiftçiden direkt ve süratli biçimde eser almasını sağlayacak aktif bir alım süreci uygulanmalıdır. Çiftçimize mazot, gübre ve tohumda direkt dayanak verilmelidir. Ziraî takviyeler vaktinde ve tam olarak ödenmelidir. Buğday tarlalarında yükselen sessiz çığlık duyulmadan, ne kırsalda kalkınma sağlanabilir ne de sofralara rahmet gelir.”
