İznik nerede? Papa neden İznik’i ziyaret edecek?

Katoliklerin ruhani lideri ve Vatikan Devlet Lideri Papa Francis’in, Hristiyanlık tarihinde değerli bir yeri olan Birinci İznik Konsili’nin 1700. yıl dönümünü kutlamak için 26 Mayıs’ta Türkiye’ye gelmesi bekleniyordu. Pekala, İznik nerede? Papa neden İznik’i ziyaret edecek?

İZNİK NEREDE?

Türkiye’nin Bursa ilinin bir ilçesi ve ilçenin merkezi olan kent. İsmini kentten alan İznik Gölü’nün doğu kıyısında, Bursa’nın kuzeydoğusunda yer alır. 2020 yılı TÜİK bilgilerine nazaran nüfusu 44.102 kişidir.

PAPA NEDEN İZNİK’İ ZİYARET EDECEK?

8 Mayıs’ta Katoliklerin yeni papası seçilen Papa 14’üncü Leo, yaklaşık dört bin gazeteciyle Vatikan’da buluştu.

Bir gazetecinin, hayatını kaybeden Papa Francis’in Birinci İznik Konsili’nin 1700’üncü yıl dönümünde İznik’i ziyaret etmek istediğini fakat ömrünün yetmediğini hatırlatması üzerine Papa 14’üncü Leo, “Bunu biliyorum. Hazırlanıyoruz” dedi.

Birinci İznik Konsili, Hristiyanlık tarihinde kıymetli yer tutuyor. Roma İmparatoru 1’inci Konstantinos’un davetiyle Hristiyanlıkta kiliseye bağlı bütün piskoposların iştirakiyle 325’te düzenlenmişti. Konsilde değerli dini mevzular tartışılıp karara bağlanmıştı.

İZNİK’İN TARİHÇESİ

İznik’te birinci yerleşimin MÖ 2500 yıllarına uzandığı sanılmaktadır. MÖ 7. yüzyıl öncesinde burada kurulan yerleşime ‘Helikare’ denmekteydi. Makedonya İmparatoru III. Aleksandros’un generali I. Antigonos Monoftalmos tarafından MÖ 316 yılında kent Antigoneia ismini almıştır. Aleksandros’un vefatından sonra Antigonus ile general Lisimahos ortasındaki savaşı kazanan Lisimahos kente, Antipatros’un kızı olan eşinin ismini vererek kent bu tarihten sonra Nikea (Yunanca: Νίκαια) ismiyle anılmaya başladı. Semavi Eyice’nin araştırmalarında ise, o bölgede Trak kavmi göçlerinden evvel Helikare isminde bir antik kentin ortaya çıktığını görmekteyiz demiştir. MÖ 293’te Bitinya Krallığı’na bağlanan kent, değerli mimari yapılarla süslenmiştir. Astronominin en kıymetli isimlerinden biri olan Hipparkos bu devirde İznik’te doğmuştur. Bir müddet Bitinya Krallığı’nın başşehri olan Nikea daha sonra Roma’nın kıymetli bir yerleşimi olarak varlığını sürdürür.

Şehrin Yunan mitlerinde ismini alması şöyle anlatılır: Dionisos, Nicea isminde Askania gölünde yaşayan bir periye âşık olur, periyi baştan çıkarıp dünyaya çocuk getirir. Dionysos Nicea’ya ithafen Askania gölünün yanına bir kent kurup oraya çok bereketli üzüm bağları verir.

325 yılı yazı başında Hristiyanlık için çok değerli olan Birinci İznik Konsili, İznik’te toplanmıştır. İmparator I. Konstantin’in de katıldığı toplantıda Hristiyanlıkla ilgili yortu günleri ve Nikea Kanunları ismi ile bilinen 20 unsurluk metin bu Konsilden sonra kabul edilmiştir. 787 yılında İznik Ayasofya’sında VII. Konsül toplandı. Ayrıyeten IV. Haçlı Seferi sonucunda Bizans İmparatorluğu İstanbul’u kaybedince İznik’te Bizans Hanedan üyeleri tarafından İznik İmparatorluğu kurulmuş ve bu imparatorluk daha sonra İstanbul’u fethederek Bizans İmparatorluğu’nu yine kurmuştur.

1075 ile 1086 yılları ortasında Anadolu Selçuklu Devleti’ne başşehirlik yapan Nikea; 1097 yılında, Birinci Haçlı Seferi sırasında gerçekleştirilen kuşatma sonrasında tekrar Bizans İmparatorluğu’na geçti. 1105 yılında tekrar Selçukluların denetimine geçen kent, 1147 yılında bir kere daha Bizans egemenliğine girdi. 1328-1331 yılları ortasında gerçekleştirilen kuşatma sonrasında Osmanlı Devleti tarafından ele geçirildi. Osmanlı yönetiminde İznik, sanat, ticaret ve kültür merkezi oldu. İznik Medresesi’nde birçok ünlü ders verdi. Dâvûd-i Kayserî, Ebul Fadıl Musa, Eşrefoğlu Abdullah Rûmî üzere tasavvuflar İznik’te yaşadı ve eserler verdi. Osmanlı periyodunun birinci mescidi, medresesi ve imareti İznik’te inşa edildi.

14., 15. ve 16. yüzyıllarda İznik bir sanat merkezi olmuş, dünyaca ünlü çini ve seramikler burada üretilmiştir.