Açık büfelerden çöpe dökülen gıdalar nedeniyle turizm yeni bir yol ayrımında: ‘Her şey dahil’ krizde
Türkiye’nin dünya turizmine armağan ettiği “her şey dahil” sistemi, artan besin israfı ve yükselen maliyetler nedeniyle tekrar tartışma konusu haline geldi. Açık büfelerde tüketilmeden çöpe giden tonlarca besin, hem ekonomik hem çevresel açıdan büyük kayıplara yol açarken kesim temsilcileri sistemin sürdürülebilirliğini sorguluyor. Tıp operatörlerinin baskısı ve müşteri talepleri nedeniyle sistemden basitçe vazgeçilemediğini belirten otel yöneticilerine nazaran tahlil sistemi büsbütün kaldırmak değil, tekrar tanımlamak.
Her şey dahil (all-inclusive) sistemi, bilhassa turizm dalında otel konaklamalarında uygulanan bir hizmet modeli. 19-0’larda gündeme gelse de asıl yaygınlaşması Türkiye’de 1980’lerde yaşanıyor. Bugün Mısır’dan İspanya’ya kitle turizminin en yaygın sistemi. Bodrum Profesyonel Otel Yöneticileri Derneği Başkanı Serdar Karcılıoğlu, “her şey dahil” paketlerin artık israfı körükleyen bir yapıya büründüğünü tabir ederek şu değerlendirmeyi yaptı:
‘İSRAF İKTİSADINA DÖNÜŞTÜ’
Karcılıoğlu ayrıyeten, artan maliyetlerin yemek kalitesini düşürdüğünü belirterek “Gıdaların raf ömrü dolduktan sonra tekrar büfeye konması, sıhhati tehdit eder hale geldi” dedi. Tahlil olarak ise Türkiye’nin gastronomik bedellerinin öne çıkarılmasını önerdi ve “Yedi bölgeyi ve dünya mutfağını temsil eden 7+1 A’la Carte restoran konsepti yaygınlaştırılarak hem israf önlenir hem de kalite artar” dedi.
REKABETİN YAN ETKİSİ
Kemer Turistik Otelciler ve İşletmeciler Birliği (KETOB) Lideri İlhan Arıdıcı ise sistemin vakit içinde denetimsiz biçimde genişlediğini belirtti:
“Başlangıçta daha sonlu olan bu sistem, otelcilerin rekabeti yanlış anlamasıyla şımartıldı. Lüks içkilere kadar her şey bu pakete dahil edilince altından kalkılmaz hale geldi. Günümüz maliyetleriyle bu yük sürdürülemez.” Arıdıcı, sistemin tekrar yapılandırılması için dalın birlikte hareket etmesi gerektiğini vurguladı.
SIFIR ATIK ÖNERİSİ
‘Her şey dahil’ sistemi Türkiye’ye getiren Dr. Cem Kınay, değişen dünya ve iklim krizi çağında bu sistemin evrilmesi gerektiğini belirtiyor. “Her şey dahil geçmişte turizmi büyüttü, artık ‘Sıfır atık her şey dahil’ modeliyle geleceğimizi koruyabilir” diyen Kınay’ın tahlil teklifleri şöyle:
– İsrafı önlemek maksadıyla mönüler talebe nazaran esnek hazırlanabilir, açık büfede porsiyonlar küçültülebilir ve “sipariş üzerine” büfe konsepti uygulanabilir.
– Sürdürülebilir tedarik zinciri benimsenerek tek kullanımlık plastikler kaldırılabilir, mahallî üreticilerden ve asgarî ambalajlı eser tedarik edilebilir, su dolum istasyonları kurulabilir.
– Konukların tecrübesi, sıfır atık konusunda bilgilendirilerek ve dahil ederek değiştirilebilir.
– Sistemi şeffaflaştırmak için otelin atık oranları her ay ölçülerek konuklarla paylaşılabilir ve sertifika programlarına katılınabilir.
