Böcek kıyameti yaklaşıyor: Son 30 yılda yüzde 75’i doğadan silindi

Kimi vakit göz arkası edilen, kimi vakit “rahatsız edici” olarak görülen böcekler, ekosistemlerin görünmez taşıyıcıları. Lakin son yıllarda bilim dünyasını alarma geçiren bir gerçek var: Böcekler süratle yok oluyor. Yeni yayımlanan geniş çaplı tahlil, bu büyük kaybın nedenlerine dair çarpıcı bir tablo sunuyor ve bu tablo, insanlığın tabiatla olan bağında derin çatlakları ortaya koyuyor.

YÜZDE 75’LİK KAYIP: SESSİZ BİR KRİZİN HABERCİSİ

2017 yılında yapılan çarpıcı bir araştırma, son 30 yıl içinde böcek popülasyonlarının yüzde 75 oranında azaldığını gösterdi. Bu alarm verici sonuç, böceklerin gezegen üzerindeki yaşamsal rollerine karşın neden süratle ortadan kaybolduğunu anlamak için daha derinlemesine tahlilleri gündeme taşıdı.

Yeni çalışma kapsamında Binghamton Üniversitesi’nden bilim insanları, 175 bilimsel derlemeyi inceledi. Bu derlemelerdeki 500’den fazla hipotezi ve 3.000’in üzerinde nedensel ilişkiyi içeren bir bilgi ağı oluşturuldu. Hedef, sırf nedenleri sıralamak değil; bu nedenlerin birbiriyle nasıl kontaklı olduğunu çözümlemekti.

TARIM TEPEDE ANCAK TEK BAŞINA DEĞİL

Araştırmanın en sık işaret ettiği neden: ağır ziraî faaliyetler. Lakin bu sadece bir başlangıç noktası. Ziraî uygulamalar, arazi kullanımının değişmesi, pestisit kullanımı ve habitat kaybı üzere öbür etkenlerle iç içe geçmiş durumda.

Grames ve grubu, sadece en çok tekrar eden sebeplere odaklanmanın aldatıcı olduğunu vurguluyor. Zira bu nedenler çoklukla iklim değişikliği, kirlilik ve kentleşme üzere daha büyük etkenlerin birer sonucu.

İKLİM KİRİZİ VE GÖRÜNMEYEN ETKENLER

Araştırmada dikkat çeken bir öbür öge, iklim değişikliğinin karmaşık tesirleri. Sıcaklık artışları, çok yağışlar, kuraklık ve yangınlar hem direkt hem dolaylı yollarla böceklerin hayat alanlarını yok ediyor. Bu faktörlerin birbirini tetikleyici tesirleri ise kayıpları hızlandırıyor.

Bununla birlikte, bilimsel literatürde birçok vakit göz gerisi edilen bahisler da mevcut. Doğal afetler, savaşlar, insan müdahalesi, hatta turistik faaliyetler üzere faktörler; böceklerin hayat alanlarını ve davranışlarını direkt etkiliyor olmasına karşın mevcut araştırmalarda gereğince yer bulamıyor.

BÖCEKLERİN YOK OLUŞU İNSANLIĞI DA YOK EDEBİLİR

Bu yüzden uzmanlar, tahlilin sadece tarımı “doğala döndürmek” olmadığını; birebir vakitte bütüncül, disiplinler ortası, habitatları koruyan ve tüm hayat döngüsünü kapsayan siyasetler gerektiğini söylüyor