Merkez Bankası’ndan kritik rapor: Döviz kuru şokları enflasyonu nasıl etkiliyor?

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, “Büyük Kur Şokları ve Kur Geçişkenliğinde Doğrusal Olmayan Etkiler” başlıklı bir bildiri yayımlayarak, döviz kurundan tüketici fiyatlarına geçişin her periyotta birebir formda gerçekleşmediğini ortaya koydu.

Ekonomistler Fethi Öğünç ve Orhun Özel tarafından hazırlanan çalışmada büyük çaplı kur dalgalanmalarının enflasyona geçiş oranını artırdığı lakin sonraki aylarda bu tesirin süratle azaldığına değinildi.

KUR ŞOKLARI VE ENFLASYON İLİŞKİSİ

Çalışmada, firmaların fiyatlama davranışlarının kur dalgalanmalarına bağlı olarak değiştiği ve büyük kur şoklarının enflasyon üzerindeki tesirinin daha güçlü olduğu vurgulandı. Raporda şu sözlere yer verildi:

“Döviz kurundan fiyatlara geçişkenlik, firmaların fiyat değiştirme kararlarıyla direkt bağlıdır. Kurun ölçülü dalgalandığı periyotlarda fiyat geçişkenliği yüzde 38-40 düzeylerinde olurken, büyük kur şoklarında bu oran daha yüksek seyretmektedir.“

BÜYÜK ŞOKLARDA GEÇİŞKENLİK ARTIYOR

Araştırmaya nazaran, büyük çaplı kur dalgalanmaları enflasyonu olağanın üzerinde artırırken takip eden süreçte enflasyonun beklenenden daha süratli bir halde düştüğü gözlemleniyor. Bunun nedeni, yüksek şok periyotlarında oluşan fiyat artışlarının vakitle dengelenmesi olarak açıklanıyor.

MODELLERİN GÜCÜ VE ALDATICI ETKİLER

TCMB çalışmasında, enflasyon modelleme süreçlerinde doğrusal olmayan münasebetlerin dikkate alınması gerektiğine dikkat çekildi. Raporda, sırf standart modellerin kullanılması durumunda kur geçişkenliğinin olduğundan daha yüksek ölçülebileceği ve ekonomik tahlillerin aldatıcı sonuçlar verebileceği uyarısı yapıldı.

Bu araştırma, döviz kuru şoklarının enflasyon üzerindeki tesirlerini daha uygun anlamak için değerli bir data sunarken, Merkez Bankası’nın enflasyon varsayımları ve para siyaseti kararlarına istikamet verecek ögelerden biri olarak bedellendiriliyor.