Araştırma: Gözlerimi kapattığımızda neden şekiller görürüz?
Gözlerinizi kapattığınızda beliren dalgalanmalar, renkli desenler ve ani ışık patlamaları sizi hiç meraklandırdı mı? Karanlık bir odada yahut gözlerinizi kapattığınızda görülen bu haller, aslında “fosfen” ismi verilen görsel algı fenomenlerinden biridir.
FOSFEN NEDİR?
Görsel algının oluşması için gözlerimize ışık girmesi gerekir. Fakat bazen hiçbir ışık kaynağı olmadan da beynimiz güya ışık varmış üzere bir algı oluşturur. İşte bu algıya fosfen denir.
- Gözleriniz büsbütün kapalı olsa bile, retinadaki hücreler zayıf sinyaller üretmeye devam eder.
- Bu sinyaller beyefendisine iletilir ve beyin bunları ışık olarak algılar.
- Beynimiz, bu rastgele sinyalleri renkli dalgalar, noktalar yahut desenler olarak yorumlar.
- Bu durum, gerçek ışık kaynakları olmamasına karşın, bir çeşit optik illüzyon yaratır.
Fosfenler, sağlıklı bireylerde görülebilen büsbütün olağan bir durumdur. Lakin kimi göz rahatsızlıkları yahut nörolojik hastalıklar bu çeşit görsel tesirleri artırabilir.
FOSFENLERİ HANGİ FAKTÖRLERİ NELER?
Fosfenler çoklukla doğal olarak ortaya çıkarken, kimi dış etkenler bu görsel olayların daha sık görülmesine neden olabilir.
- Gözleri ovuşturmak: Hafif bir basınç uygulandığında retinadaki hücreler uyarılır ve fosfenler oluşabilir.
- Ani ışık değişimleri: Karanlıktan birdenbire parlak ışığa maruz kalmak, bu desenlerin daha bariz hale gelmesine yol açabilir.
- Göz sıhhati sorunları: Retina dekolmanı yahut kimi nörolojik rahatsızlıklar fosfenlerin daha sık görülmesine sebep olabilir.
- Migren atağı: Migren yaşayan şahıslarda fosfenler, parlak ışık patlamaları yahut zikzak desenler olarak ortaya çıkabilir.
FOSFENLERİN ZİYANLARI NELERDİR?
Genellikle fosfenler büsbütün zararsızdır ve göz sıhhatini tehdit etmez. Lakin birtakım durumlarda, göz yahut beyinle ilgili önemli sıkıntıların habercisi olabilirler.
- Eğer gördüğünüz ışık desenleri daha evvel hiç yaşamadığınız kadar ağır hale geldiyse,
- Ani bir görme kaybı yahut bulanık görme ile birlikte ortaya çıkıyorsa,
- Görsel rahatsızlıklar daima hale geliyorsa,
- Gözünüzde bir baskı yahut ağrı hissediyorsanız,
Bu belirtilerden rastgele biri varsa, bir göz tabibine danışmanız kıymetlidir.
