78. Cannes Film Festivali hareketli ve dolu dolu başladı: Sinemanın bin bir yüzü

Gündem yüklü. Şenlik, içtenci Fransız sinemasının özgün bir örneği olan; ferdî buhranları varoluşçu sorular eşliğinde, incelikli toplumsal fırça vuruşlarıyla derinleştiren; biçimiyle yarı müzikal, hassas içeriğiyle de alabildiğine gerçekçi olmayı başaran “Bir Gün Gitmek” (Partir un jour) ile daha başlamadan evvel, çok renkli, ağır bir birinci gün yaşandı.

Ukrayna savaşı, resmi seçkiler dışında, üç belgeselden oluşan özel bir program çerçevesinde ekranlara geliyordu. Rus sinemasını, barış inşa edilene kadar boykot ederek seçkilerine dahil etmeyen şenlik, böylelikle, taarruza uğrayan Ukrayna’ya verdiği takviyesi bir kere daha sembolik seviyede vurgulamış olmaktaydı.

Bu ortada, yakın tarihi sorgulamayı sürdüren Ukraynalı direktör Sergei Loznitsa’nın, 2. Dünya Savaşı öncesi periyotta yaşanan adaletsizlikleri sergilediği “İki Savcı” ile “Altın Palmiye”ye birinci kere aday olduğunu da hatırlatalım.

Salı günü sabahın birinci saatlerinden itibaren, öncelikle basına açık olan bu şovlarda sunulan belgesellerden biri, Fransız filozof Bernard-Henry Lévy’nin, Ukrayna topraklarındaki savaşın farklı cephelerinde, Marc Roussel ile birlikte çektiği imajlardan oluşan 78 dakikalık “Savaşımız” (Notre guerre) isimli sinemaydı. Cepheye yakın bölgelerde yaşayan Ukrayna halkının günlük ömrünü da gözler önüne seren bu belgeselde, Lider Zelenski ile Beyaz Saray’a gitmesinden evvel yapılan bir söyleşi de yer almakta. 1990’larda gerçekleştirdiği, Bosna savaşına ait hassas ve çarpıcı belgesel sinemasıyla de anımsanan B.-H. Lévy, böylelikle, toplamda dört kısımdan oluşan geniş kapsamlı Ukrayna savaşı belgeselini de tamamlamış olmakta.

GERARD DEPARDİEU, BRİGİTTE BARDOT VE YENİ KONULAR…

Festivalin sanat yönetmeni (Genel Delegesi) Thierry Frémaux’nun, heyetten evvel yaptığı basın toplantısında da birçok şimdiki bahis gündeme geliyor. Gérard Depardieu’nün cinsel taciz suçlamasıyla yargılandığı davanın birinci kararından birkaç saat evvel, bu mevzuyla ilgili bir soruyu, temkinli bir cevapla “cezasını çekmeyi bitiren bir kişinin süresiz cezalı olamayacağını” hatırlatarak açık kapı bırakıyor. Salı günü öğle saatlerinde, ünlü Fransız oyuncunun, savcının isteği doğrultusunda 18 ay mahpus cezasına çarptırıldığı ve bu cezanın ertelendiği kararı çıkıyor. Kararı dinlemeye gelmeyen Depardieu’nün avukatı, kararı bir üst mahkemeye taşıyacaklarını bildiriyor.

SİNEMA POLİTİKASI

Brigitte Bardot (1934) da pazartesi akşamı Fransız haber kanalı BFM TV’ye, tam 11 yıl süren medya sessizliğinden sonra vermeyi kabul ettiği birinci röportajda, Cannes Festivali’ni sert bir lisanla eleştirerek sinemanın izleyicisini artık düşler dünyasına götüremediğinden yakınıyor. Frémaux kibarca, “sinema hayatına 50 yıl evvel kendi isteğiyle son veren, lakin periyodunda sinemanın yenilikçi atılımlarına katkıda bulunmuş olan Brigitte Bardot’un nostaljik olmasını çok doğal karşıladığını” söyleyerek polemiğe girmekten kaçınıyor.

Uluslararası büyük bir şenliği yönetmek, kuşkusuz çok diplomasiyi de kaçınılmaz kılmakta.

Brigitte Bardot’nun bu türlü bir korkusu yok. Portekiz’de, Fanny Ardant ile yeni bir sinema çekmekte olan Gérard Depardieu’yü, açıkça savunmaktan hiç çekinmiyor. Yeni feministlere neden karşı olduğu sorusunu, “Çünkü erkekleri seviyorum” diye yanıtladıktan sonra, “Feministler de erkekleri seviyor olamazlar mı?” diyen gazeteciyi, sert bir lisanla “Hayır!” diyerek tersliyor.

YAPAY ZEKÂ

Donald Trump idaresinin sinema siyaseti, platform sinemalarının Cannes Festivali’de müsabakaya kabul edilip edilemeyeceği, yapay zekânın yedinci sanat üzerindeki tesirleri, “Me Too” hareketin uzantıları üzere birçok şimdiki husus daha Cannes gündeminden düşmüyor. Başta Juliette Binoche ve Robert de Niro, kelamı yankı uyandıracak tanınmış isimler, daha birinci gün bu çeşit sorularla karşı karşıya kalıyorlar. Heyet basın toplantısından sonra yapılan görkemli ve manalı açılış törenindeki konuşmaları da sinema ile siyasetin Cannes’da bir bütününün iç içe geçmiş kesimleri olduğunu bir defa daha anımsatıyor. Kaldı ki bugün lisana getirilen tasalar daha ağır, alınan tutumlar daha sert, telaffuzlar daha köktenci.

Törenin sunucusu, 12 yıl boyunca “Comédie Française” tiyatrosu takımında yer alan aktör Laurent Lafitte, hem profesyonel hem de özel hayatlarını tehlikeye atmak değerine, niyet ve yansılarını lisana getiren, sert tutum alma yüreğini gösteren oyuncu ve direktörleri saygıyla anıyor.

Jüri başkanı, Oscar’lı, César’lı, bol ödüllü usta oyuncu Juliette Binoche, Gazze savaşının dehşetine, şenliği direkt sarsan acı bir örnek eşliğinde dikkat çekiyor: “Bugün Cannes ekranlarında izlemeye hazırlandığımız bir sinemanın mimarı ve başkarakteri olan, Gazze savaşının sivil şahidi ve belgeleyicisi Fatima Hassouna’nın, burada, ortamızda olacağını umuyorduk. Teğe bir yaşadığı savaş gerçeğini görüntüleyen, barış umuduyla yanıp tutuşan, 25 yaşındaki bu güler yüzlü genç bayan, 16 Nisan günü, İsrail ordusunun attığı bir bombayla yerle bir olan meskeninde ailesiyle birlikte öldürülüyordu. Yalnız annesi hayatta kalabilmişti.”

Ayakta uzun uzun alkışlanan Robert de Niro ise “Altın Palmiye Onur Ödülü”nü Leonardo Di Caprio’un ellerinden alırken her fırsatta sert bir lisanla eleştirmekten kaçınmadığı Donald Trump’a karşı, demokrasi seferberliği başlatmanın aciliyetini vurguluyordu.