4 bin yıllık gizem çözüldü: Veba Avrupa’dan Asya’ya nasıl yayıldı?

CNN Science‘nin haberine nazaran, Avrupa’dan Asya’ya yayılan ve Bronz Çağı toplumlarını tesiri altına alan veba salgınının gizemi çözülüyor. Bugüne dek sırf insan kalıntılarında izine rastlanan Yersinia pestis bakterisinin, Rusya’da bulunan 4 bin yıllık bir koyun dişinde tespit edilmesi, evcil hayvanların salgının yayılmasında kritik bir rol oynamış olabileceğini gösterdi.

BRONZ ÇAĞI’NDA VEBA BİLMECESİ

Orta Çağ’daki Kara Veba salgını sırasında pirelerin farelerden insanlara bulaştırdığı hastalık, milyonlarca kişinin vefatına yol açmıştı. Lakin Bronz Çağı’na ilişkin erken periyot veba suşlarının pireler yoluyla bulaşabilecek genetik donanıma sahip olmadığı biliniyordu. Bu nedenle hastalığın Avrasya’da nasıl binlerce kilometreye yayıldığı uzun müddettir merak konusuydu.

Araştırmacılar, Rusya’daki Arkaim bölgesinde bulunan Sintashta-Petrovka kültürüne ilişkin bir koyun dişinde bakterinin izlerini buldu. Bu bulgu, vebanın sadece insanlardan değil, hayvancılıkla uğraşan toplulukların evcil hayvanlarından da yayıldığını düşündürüyor.

İNSANLAR VE HAYVANLAR ORTASINDA ÇİFT İSTİKAMETLİ BULAŞ

Uzmanlara nazaran, koyunların enfekte su ya da besinler aracılığıyla bakteriyi kapması ve akabinde etleri yahut yakın teması yoluyla insanlara bulaştırması mümkün. Böylelikle göçebe topluluklarla birlikte hastalık süratle Avrasya’ya yayılmış olabilir.

ÖLÜMCÜL YAYILIM

Araştırmaya nazaran Bronz Çağı bozkırlarında kimi mezarlıklardaki ölümlerin yüzde 20’sine veba neden olmuş olabilir. Bu oran, hastalığın periyodun toplumsal ömrü üzerindeki büyük tesirini gözler önüne seriyor.