3 milyar ışık yılı ötede ‘fosil galaksi’ keşfedildi
İtalyan bilim insanları, 3 milyar ışık yılı uzaklıkta yer alan ve 7 milyar yıldır neredeyse hiç değişmeden kalan bir galaksiyi keşfetti. ‘KiDS J0842+0059’ olarak isimlendirilen bu yapı, astronomi dünyasında ‘fosil galaksi’ olarak bilinen nadir örneklerden biri.
Fosil galaksiler, cihanın birinci devirlerinde süratli bir halde yıldız oluşturan, ancak daha sonra öbür galaksilerle birleşmeyip izole halde kalan gök cisimleri olarak tanımlanıyor. Bu özellikleri sayesinde, kainatın oluşumuna dair kıymetli bilgiler sunuyorlar.
Uzmanlara nazaran, dev galaksiler ekseriyetle iki kademede oluşuyor. Birinci kademede çok süratli bir halde yıldızlar doğuyor ve galaksi epeyce ağır, küçük bir yapı halini alıyor. İkinci etapta ise etraftaki galaksilerle birleşmeler başlıyor ve yapı büyüyerek gelişiyor. Lakin fosil galaksiler bu ikinci evreyi neredeyse hiç yaşamıyor.
‘KiDS J0842+0059’, kainatın gençliğinde oluşmuş ve akabinde rastgele bir birleşme yaşamamış. Araştırmacılar, galaksinin yıldızlarının yüzde 99,5’inin çok erken bir periyotta oluştuğunu belirtiyor.
YENİ YILDIZ OLUŞUMU BÜSBÜTÜN DURMUŞ DURUMDA
Bu çeşit galaksiler, içlerinde milyarlarca Güneş gibisi yıldız barındırıyor. Ama yeni yıldız oluşumu neredeyse büsbütün durmuş durumda.
Araştırmanın başkanlarından Dr. Chiara Spiniello, bu çeşit galaksilerin kozmosta ‘milyonda bir’ oranında bulunduğunu kestirim ediyor. ‘KiDS J0842+0059’un birinci izlerine 2018 yılında Şili’deki ‘VLT Teleskobu’ ile ulaşıldı. Kesin tanımlama ise Arizona’daki ‘Büyük Binoküler Teleskop’ ile yapılan yüksek çözünürlüklü müşahedeler sayesinde mümkün oldu.
Avrupa Uzay Ajansı’nın 2023’te fırlattığı ‘Euclid Teleskobu’, hem karanlık husus ve güç hakkında bilgi toplayacak hem de fosil galaksilerin daha kolay tespit edilmesini sağlayacak. Bilim insanları, bu teleskopla çok daha fazla fosil galaksinin bulunabileceğini düşünüyor.
